Dit kon wel eens een boekwerk worden.
Ik heb m'n best gedaan het zo kort mogelijk te houden.
Nu je plattegrond klaar is kun je kabels gaan leggen en beginnen met het aansluiten (en testen) van je elektrische installatie.
Dingen die je vast al wist:
Gebruik rood/zwart kabels met een soepele kern. Kabeldiktes die ik gebruikt heb: - 1.5mm2 (voor lampjes) - 2.5mm2 (voor USB laders) - 6mm2 (voor de koelkast) - 25mm2 (de dikke kabel die van en naar de accu gaat)
Gebruik goede kwaliteit kabelschoenen, met zo'n speciale tang, voor je verbindingen/aansluitingen. Je wilt absoluut geen slechte verbindingen. Door 12v kabels gaat veel stroom en dat creëert warmte. Een slechte kabelverbinding kan zorgen voor brand.
Zorg er voor dat je de juiste kabeldikte kiest. Met name de langere kabels en/of grote/zwaardere verbruikers moeten dikker zijn.
Je mag prima lampjes, of andere kleine apparatuur, doorlussen (lees: op dezelfde kabel aansluiten).
Het schema hieronder is opgebouwd in 3 delen:
Accu opladen (blauwe deel).
Alle + verbruikers aansluiten op accu (rode deel).
Alle - MIN(nen) terug brengen naar de accu (grijze deel).
In een notendop ziet mijn elektrische installatie er zo uit:
Al mijn elektra (en de 230Ah accu) zitten voorin mijn bus onder de bijrijdersstoel. Alle kabels komen daar dus samen.
De accu opladen doe ik nu nog op 2 van de 3 manieren: (1) Via de walstroom op de camping (met een goede acculader), (2) via een zonnepaneel en (3) (dit moet ik nog inbouwen) via de dynamo van de bus zelf, onder het rijden.
De 230V walstroom van de camping komt binnen en gaat via een aardlekschakelaar en zekeringskast (verplicht) naar de acculader (en ook nog naar 2x 230V stopcontacten in de camper, 1 voor de oven en 1 voor vrij gebruik.)
Alle PLUSSEN van de 12V verbruikers gaan via een 12V zekeringskastje (waar je van die standaard autozekeringen in kan drukken) op de +PLUS van de accu aangesloten.
Alle -MINNEN komen samen op de 12v massastrip die uiteraard weer op de MIN van de accu zit aangesloten.
Dit was de eerste opzet van mijn schakelpaneeltje onder de bijrijdersstoel.
(Niet heel trots op, dit had netter gekund. En ja, uiteraard heb ik later die dikke kabels vervangen en beter afgeschermd met krimpkousen, etc)
De lijst met gekochte producten voor de elektrische installatie vind je hier.
Een paar tips die je kunnen helpen:
Het is geen enkel probleem om meerdere lichte (lees: niet zware) verbruikers (zoals lampjes of usb-laders) op 1 kabel aan te sluiten. Wel zorgen dat de kabel dik genoeg is voor de lengte en stroom die je verwacht te gebruiken.
Heb je 'zware verbruikers' aan boord, zoals een koelkast, dan heeft deze een dikkere kabel nodig. Uiteraard lus ik deze kabel niet door naar andere 12V verbruikers, maar krijgt deze zijn eigen kabel en eigen zekering op de 12V zekeringskast.
Schakel altijd de PLUS (niet de MIN) als je apparatuur (zoals lampen) achter een schakelaar wilt zetten.
Zet je verlichting (en/of usb-laders) achter een zogenoemde 12V transformator. Dit zorgt voor 'stabiele 12V stroom' zodat je lampen niet gaan knipperen (of zelfs stuk gaan) bij piekspanningen. Mijn bluetooth ledstrip ging na 1 dag al stuk door een piekspanning denk ik. Sommige camperbouwers schrijven over een 12V led-dimmers, dit zijn óók transformatoren. Dan heb je dus niet alsnog een extra trafo nodig voor je verlichting, en kun je dit hele verhaal vergeten.
Geen idee of dit het melden waard is maar dit vroeg ik mij destijds af: Je hoeft de -MIN van de accu niet nog op het chassis van je bus aan te sluiten o.i.d.
Ik heb zelf nog een hoofdschakelaartje op mijn schakelpaneel zitten om de stroom volledig af te sluiten, maar dat is niet perse nodig. Je kunt ook gewoon de +PLUS pool van de accu halen als je alle stroom eraf wilt hebben.
Ik heb aangeschaft:
1x Zonnepaneel van 100Wp (veel te weinig, door m'n oude 2e hands koelkast, dus er komt een 2e paneel bij).
1x PWM laadregelaar (die ga ik vervangen door een goede MPPT laadregelaar, wat veel meer rendement oplevert).
1x Accu van 230Ah Semi tractie accu die "diep ontladen (30%)" mag worden.
1x 230v goede kwaliteit acculader (deze laad en onderhoud mijn accu & levert extra stroom voor alle 12v apparatuur.
1x 150w zuivere sinus omvormer (12V > 230V) (voor mijn oude koelkast)*.
2x Een 12v transformator voor alle 'piekgevoelige' 12v apparatuur (lampen en usb-laders).
1x Een 12V zekeringsmodule (zodat je verschillende 12V apparatuur achter een eigen zekering kan zetten).
1x Accumonitor (handig om te weten hoe vol je accu nog is)
1x Massastrip (voor alle - minnen).
1x 100A zekering.
1x Hoofdschakelaar.
1x 230v aardlek en hoofdschakelaar kast (voor walstroom).
1x 230v Euro stekker aansluiting buitenzijde bus (voor walstroom).
1x 12v bluetooth gestuurde color ledstrip.
Aantal led spotjes plafond.
Rood & zwarte kabels in verschillende diktes (let op dat je een soepele kern kiest!)
Doosje met standaard autozekeringen, kabelschoenen/stekkertjes, krimpkousen en tape.
Hier zie je van links naar rechts:
De massastrip (linksonder).
Een Victron onderdeel (shunt) voor de Accumonitor.
De Landstar PWM laadregelaar zonnepaneel (Dit is een flutding. Koop een goede MPPT laadregelaar).
2x 100A zekering. (ik had er maar 1 nodig)
De PLUS zekeringsmodule met ruimte voor 10 stroomverbruikers.
*De 2 transformatoren die ik gebruik zitten aan de achterkant van dit paneel.
Stroomschema:
1e deel: Accu opladen
Dit kan dus op meerdere manieren:
- Via een 230v acculader (die dus alleen werkt als ik aan de walstroom aangesloten ben)
- Via een zonnepaneel (deze sluit je aan met de handleiding van de laadregelaar)
- Via de dynamo van de bus.
Dit sluit je allemaal aan op de pluspool van de accu.
2e deel: Verbruikers aansluiten op de accu
Van de + (PLUS) van je Accu ga je met 1 dikke kabel:
- via een 100A zekering >
- naar het 12v zekeringskastje >
- en dan via elke zekering door naar elke verbruiker.
*eventueel via een 12v transformator of led-dimmer.
3e deel: Alle MINNEN terugbrengen naar de accu:
- Alle MIN draden komen weer samen op een massastrip.
- Vanaf de massastrip ga je met 1 dikke kabel terug naar de MIN pool van de accu.
- (optioneel nog een accumonitor-shunt) deze zit tussen de massastrip en MIN van de accu.
Eventuele extra apparatuur, zoals je zonnepaneel laadregelaar, sluit je aan volgens het schema uit de handleiding van het desbetreffende apparaat.
Nu is je stroom circuit rond!
Mijn koelkast horror
Toch even het vermelden waard want dit heeft mij uren gekost:
Ik heb een fout gemaakt door een oude tweedehands koelkast uit een caravan aan te schaffen.
Deze kan op 12V, 230V en Gas. (Echter het gas vertrouwde ik niet vanwege de leeftijd, dus dat heb ik afgekoppeld)
Dus het was voor mij: 12V voor off-grid tripjes en 230v voor de walstroom.
Echter wat blijkt: De thermostaat van de koelkast werkt niet als deze op 12v is aangesloten. Dit werkt alleen als de koelkast op 230V of Gas staat.
De '12v manier van koelen' van deze oudere koelkast is ontworpen voor het 'onderhouden van de temperatuur tijdens het rijden'. Maar het is niet bedoeld om 24 uur per dag aan te laten staan (wat overigens je accu leeg trekt, gezien de koelkast nooit afslaat omdat er dus geen thermostaat tussen zit #ikweethetikvalinherhaling).
230V was de enige optie. (Of een andere koelkast kopen, maar ik had geen budget, dus ik ging dit plan doorzetten)
Hiervoor heb ik een 12v > 230v Zuivere Sinus Omvormer aangeschaft die mijn koelkast permanent van 230V voorziet.
Niet ideaal, plus extra stroomverbruik (zo'n 15w) van de omvormer. Maar nu werkte de thermostaat wel, dus ging de koelkast eens per uur even aan en dan weer een tijdje uit.
Denk dus goed na wat voor koelkast je wilt:
- Zuinig
- Stil
- Gas?
(Doe niet wat ik deed, en geef iets meer uit.)
Volgorde: Eerst kabels leggen? Of eerst isoleren?
Bij mij ligt het grootste gedeelte van de kabels achter het isolatie materiaal, en dan met name in die goten die veel busjes hebben. Echter de meeste koppelingen die ik maakte zitten wel voor de isolatie zodat ik er eventueel nog bij kan.
Op de plekken waar kabels door het isolatiemateriaal komen zorg ik er voor dat de isolatie goed afgedicht wordt met tape.
Welke Accu kies je?
Heb je genoeg budget? Koop dan een Lithium Accu :-)
Heb je dat niet? Ik heb een 230Ah Semi Tractie Accu, onderhoudsvrij - Deepcycle 30%. Dit ding weegt 65 kilo.
Dit is een Deepcycle Accu en mag tot 30% ontladen worden, wat betekent dat je in werkelijkheid (230Ah - 30% =) 161Ah mag verbruiken. Ontlaad je de accu verder, dan kan deze snel stuk gaan.
Dus de les is om goed te kijken hoe ver je je accu mag ontladen voordat deze stuk gaat. Pas dan weet je je echte totale vermogen wat je mag gebruiken.
De keuze voor een accu hangt af van je koelkast en je plannen qua reizen.
Wil je langer off-grid? Neem je een koelkast op gas?
Heb je genoeg zon (en zonnepanelen) om overdag je accu vol te krijgen terwijl je overdag ook koelkast aanstaat?
In mijn camper is het nog niet perfect en ik ga komende winter:
op zoek naar een zuinigere koelkast, of 1 die wel op veilig gas kan.
een 2e zonnepaneel & betere MPPT laadregelaar plaatsen.
"Opladen via de dynamo tijdens het rijden" inbouwen.
Kan je ook 2 accu's inbouwen?
Ja dat kan. Blijkbaar zijn de meningen er ietwat over verdeeld en lees ik vaak dat het niet wordt aangeraden, echter anderen schrijven dat het prima moet kunnen.
Het belangrijkste met 2 accu's is dat ze "evenveel en tegelijk" ontladen en opgeladen worden.
Blijkbaar, als je het echt goed wilt doen, moet je:
- 2 precies dezelfde accu's hebben.
- Even lange kabels gebruiken van en naar accu's.
Ik had nog een 2e accu liggen die 90Ah is. Ik dacht dat ik beide (230Ah en 90Ah) "wel even" samen kon aansluiten, maar 2 accu's van verschillend formaat is absoluut geen optie.
Comments